Share Market ; शेअर बाजारातील मूलभूत संज्ञा – नवशिक्यांसाठी मार्गदर्शक

Share Market Marathi Guide

दिनांक 2 जुलै 2025 | सत्यशोधक न्युज |

Share Market : शेअर बाजारात वापरल्या जाणाऱ्या महत्त्वाच्या संज्ञा समजून घ्या – Demat Account, IPO, Sensex, Nifty, Dividend इत्यादी.

🔰 प्रस्तावना—–

शेअर बाजारात यशस्वी गुंतवणुकीसाठी सर्वप्रथम त्यातील मूलभूत संज्ञा (Basic Terms) समजून घेणे आवश्यक आहे. जसे एखादी भाषा शिकताना त्याची मुळाक्षरे शिकावी लागतात, तसेच शेअर बाजाराच्या भाषेतून या शब्दांचा अर्थ समजणे फार महत्त्वाचे आहे.

📌 1. शेअर (Share) / स्टॉक (Stock) / इक्विटी (Equity)—-

👉शेअर म्हणजे एखाद्या कंपनीतील मालकीचा एक छोटा हिस्सा.

👉शेअर खरेदी केल्यावर तुम्ही त्या कंपनीचे भागधारक होता.

👉शेअर्सना इंग्रजीत Stock किंवा Equity देखील म्हणतात.

उदा. तुम्ही TCS चे 10 शेअर्स खरेदी केले, म्हणजे तुम्ही त्या कंपनीच्या नफा-तोट्याचा भाग व्हाल.

📌 2. स्टॉक एक्सचेंज (Stock Exchange)—

👉ही संस्था शेअर्सची खरेदी-विक्री करणाऱ्या कंपन्या आणि गुंतवणूकदारांमध्ये व्यवहार सुलभ करते.

👉भारतातील प्रमुख स्टॉक एक्सचेंज:

• BSE (Bombay Stock Exchange)

• NSE (National Stock Exchange)

📌 3. Demat Account—

👉”Dematerialised Account” चे संक्षिप्त रूप.

👉पूर्वी शेअर्स कागदी स्वरूपात असायचे, आता ते डिजिटल स्वरूपात ठेवले जातात.

👉 Demat खात्यात आपले शेअर्स सुरक्षितपणे ठेवले जातात.

📌 4. Trading Account—-

• शेअर्स खरेदी किंवा विक्री करण्यासाठी लागणारे खाते.

• Trading Account द्वारे तुम्ही बाजारात ऑर्डर देऊ शकता.

टीप: शेअर्स विकत घेण्यासाठी तुमच्याकडे दोन्ही खाते – Demat आणि Trading आवश्यक आहे.

📌 5. IPO (Initial Public Offering)—–

👉एखादी कंपनी पहिल्यांदाच जनतेला आपले शेअर्स विकते तेव्हा त्या प्रक्रियेला IPO म्हणतात.

👉 IPO म्हणजे कंपनी स्वतःचे शेअर्स बाजारात प्रथमच सादर करते.

उदा. LIC चा IPO एप्रिल 2022 मध्ये आला होता.

📌 6. Sensex आणि Nifty (Index)—-

👉 Sensex: BSE वरील टॉप 30 कंपन्यांचा निर्देशांक.

👉 Nifty 50: NSE वरील टॉप 50 कंपन्यांचा निर्देशांक.

हे निर्देशांक आपल्याला बाजाराची एकूण दिशा (मूड) सांगतात.

📌 7. Bull Market आणि Bear Market—–

Bull Market: बाजारात सातत्याने वाढ होणे. गुंतवणूकदार सकारात्मक.

Bear Market: बाजारात घसरण. गुंतवणूकदार भीतीत.

🧠 हे शब्द बाजाराच्या सध्याच्या मानसिकतेचे प्रतीक आहेत.

📌 8. Dividend (लाभांश)—-

जर एखादी कंपनी नफा कमावते आणि ती काही रक्कम भागधारकांना वाटते, त्याला Dividend म्हणतात.

• ही रक्कम प्रत्येक शेअरवर ठरलेली असते.

उदा. जर तुम्ही ITC चे 100 शेअर्स घेतले असतील आणि कंपनीने ₹6 प्रति शेअर Dividend जाहीर केला, तर तुम्हाला ₹600 मिळतील.

📌 9. Bonus Share—-

• कंपनी अधिक नफा कमावल्यास विद्यमान भागधारकांना अधिक शेअर्स मोफत देते.

उदा. 1:1 Bonus म्हणजे 1 शेअरवर 1 शेअर फ्री.

📌 10. Rights Issue—-

• विद्यमान भागधारकांना सवलतीच्या दरात अधिक शेअर्स घेण्याची संधी.

• ही संधी मर्यादित कालावधीसाठी असते.

📌 11. Market Order आणि Limit Order—-

Market Order: तात्काळ सध्याच्या बाजार भावाने खरेदी/विक्री

Limit Order: तुम्ही ठरवलेली किंमत गाठल्यावरच व्यवहार पूर्ण होतो

📌 12. Intraday आणि Delivery Trading—-

Intraday: एका दिवसात खरेदी-विक्री पूर्ण करणे

Delivery: शेअर्स दीर्घकाळासाठी Demat खात्यात ठेवणे

📌 13. Portfolio (गुंतवणुकीचा संग्रह)—-

👉 विविध शेअर्स, म्युच्युअल फंड्स, ETF यांचा एकत्रित संग्रह म्हणजे Portfolio.

👉 Portfolio Diversification महत्त्वाचे असते.

📌 14. SEBI (भारतीय सिक्युरिटी आणि एक्सचेंज बोर्ड)—-

• भारतात शेअर बाजाराचे नियमन करणारी संस्था.

• SEBI गुंतवणूकदारांचे हित जपते.

📌 15. Circuit Limit (Upper/Lower Circuit)—-

शेअरची किंमत एका दिवसात कितीपर्यंत वाढू किंवा घसरू शकते याला Circuit Limit म्हणतात.

हे मर्यादा ठरवणं म्हणजे बाजारातील अतिउत्साह टाळणं.

✨ शेवटचा विचार—–

या संज्ञा समजून घेतल्याने तुमचं शेअर बाजारातील मूलभूत ज्ञान पक्कं होईल. यामुळे पुढील गुंतवणूक निर्णय अधिक योग्य पद्धतीने घेता येतील. सुरुवात छोट्या गुंतवणुकीने करा, आणि हळूहळू अधिक शिका.

अधिक माहितीसाठी भेट द्या खालील संकेतस्थळांना ••••

🔗

SEBI Official Site

NSE Glossary

BSE Basics

सत्यशोधक न्युज च्या आणखीन बातम्या व लेख वाचा खालील लिंकवर क्लिक करून ••••

Title: Shirur Tourism 2025 : शिरुर पर्यटकासाठी गाईड!

About The Author

Dr.Nitin Pawar

डॉ. नितीन पवार (D.M.S. – Management)
पत्रकार, संपादक, लेखक, ब्लॉगर व मानव अधिकार कार्यकर्ते.
शिरूर (पुणे) येथील रहिवासी.
सत्य, निष्पक्ष आणि समाजाभिमुख पत्रकारितेद्वारे ग्रामीण भागाचा आवाज बुलंद करण्यासाठी कार्यरत.
📧 np197512@gmail.com | 🌐 www.shirurnews.com

See author's posts